Liệu pháp tế bào CAR-T đã được sử dụng lần đầu tiên để điều trị bệnh lupus ở trẻ em, khôi phục khả năng sống bình thường của bệnh nhân. Bệnh nhân Uresa cho biết: “Một năm sau khi điều trị, tôi cảm thấy khỏe khoắn như trước khi được chẩn đoán, ngoại trừ một vài cơn cảm lạnh”. Phương pháp điều trị này là biện pháp cuối cùng để làm chậm bệnh lupus ban đỏ hệ thống (Systemic lupus erythematosus , SLE), căn bệnh ảnh hưởng đột ngột và nghiêm trọng đến khả năng sống bình thường của cô.
Lupus ban đỏ hệ thống là một bệnh tự miễn đa hệ với diễn biến lâm sàng không đồng nhất, chủ yếu ảnh hưởng đến phụ nữ. Lupus ban đỏ hệ thống được đặc trưng bởi tổn thương cơ quan qua trung gian phức hợp miễn dịch. Tổn thương thận là một trong những biểu hiện phổ biến nhất, xảy ra ở 50–78% bệnh nhân mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống.
Trước cấy chuyền, bệnh nhân nữ, Uresa, 15 tuổi bị bệnh lupus ban đỏ hệ thống nặng và tiến triển nhanh chóng. Mặc dù các phác đồ điều trị ngày càng tăng, bao gồm hydroxychloroquine, azathioprine, mycophenolate mofetil và kháng thể nhắm mục tiêu tế bào B belimumab, chức năng thận của cô vẫn xấu đi 6 tháng sau khi phát bệnh. Cô bị viêm thận nặng với protein niệu (lên tới 10.717 mg/g creatinine trong 24 giờ) và tiểu ra máu vi thể. Creatinine tăng lên 1,7 mg/dL trong vòng 4 tuần tiếp theo (phạm vi bình thường 0·41–0·81 mg/dL) kèm theo tăng phosphat máu và nhiễm toan ống thận. Tuy nhiên, điều trị không ngăn ngừa được suy thận và nồng độ creatinine trong máu tăng lên 4,96 mg/dL sau 8,5 tháng kể từ khi phát bệnh và bắt đầu điều trị. Cuối cùng, bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo và dùng thuốc hạ huyết áp bao gồm 4 loại thuốc hạ huyết áp. Dựa trên các biểu hiện lâm sàng và giá trị xét nghiệm, bệnh nhân có điểm SLEDAI là 23 (với điểm trên 20 là rất hiếm), cho thấy mức độ hoạt động của bệnh lupus ban đỏ hệ thống rất cao.
Tại Bệnh viện Đại học Erlangen (Đức), họ sử dụng liệu pháp tế bào CAR-T kháng CD19 để điều trị SLE. Các tế bào T thu hoạch được biến nạp vectơ lentivirus (Miltenyi Biotec, Đức) mã hóa cho thế hệ thứ 2 của CD19 CAR dựa trên 4-1BB bằng cách sử dụng hệ thống CliniMACS Prodigy (CliniMACS Prodigy, Đức). Liều prednisolone tiếp tục giảm dần và dừng lại 3 ngày trước khi truyền tế bào CAR T theo kế hoạch. Để giải quyết tình trạng suy thận nặng, phác đồ điều trị suy giảm bạch huyết (Fludarabine 12,5 mg/m2, cyclophosphamide 500 mg/m2 đã được điều chỉnh liều lượng và thời gian trùng với các đợt chạy thận nhân tạo đang diễn ra. Vào tháng 6 năm 2023, tế bào CAR T kháng CD19 được truyền với liều lượng 106 tế bào/kg trọng lượng cơ thể. Ngoại trừ giảm bạch cầu hạt độ 4, tình trạng thiếu máu đã có từ trước, hội chứng giải phóng cytokine độ 1, và tình trạng khó chịu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7, bệnh nhân không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào. Hội chứng giải phóng cytokine nhẹ lần đầu tiên được điều trị bằng thuốc hạ sốt. Bệnh nhân được xuất viện vào ngày thứ 11. Không quan sát thấy tình trạng nhiễm độc tủy xương kéo dài cũng như hội chứng nhiễm độc thần kinh liên quan đến tế bào miễn dịch. Creatinine giảm xuống 1,2 mg/L trong vòng 3 tháng sau khi sử dụng tế bào CAR T. Protein niệu cải thiện lên 3400 mg mỗi 24 giờ nhưng vẫn tăng ở lần tái khám cuối cùng 6 tháng sau khi sử dụng tế bào CAR T, điều này cho thấy đã xảy ra một số tổn thương cầu thận không hồi phục. Mặc dù mất lượng protein còn sót lại, bệnh nhân đã có nồng độ albumin huyết tương bình thường và không có dấu hiệu phù nề lâm sàng. Phân tích nước tiểu không phát hiện dấu hiệu viêm thận, không có tiểu máu và không có trụ hồng cầu.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.technologynetworks.com/biopharma/news/world-first-car-t-cell-therapy-for-child-with-lupus-388521
- Krickau T, Naumann-Bartsch N, Aigner M, et al. CAR T-cell therapy rescues adolescent with rapidly progressive lupus nephritis from haemodialysis. The Lancet. 2024;403(10437):1627-1630. doi: 10.1016/S0140-6736(24)00424-0
